Centrum Kultury Zamek

Trzecia debata w ramach cyklu „Nie hańbi, ale... o pracy w Polsce XXI wieku". Gośćmi debaty będą: prof. Andrzej Leder, Edwin Bendyk, Maja Staśko i Marcin Czachor.

prowadzenie: prof. Przemysław Czapliński
kuratorzy cyklu: prof. Anna Musiała, prof. Przemysław Czapliński
organizatorzy: Centrum Otwartej Humanistyki, CK ZAMEK

Marcin Czachor – aplikant adwokacki, absolwent wydziałów prawa Uniwersytetu Adama Mickiewicza (UAM) i Université Libre de Bruxelles (ULB). Od 2006 do 2012 roku związany z belgijską centralą związkową Confédération des syndicats chrétiens (CSC-ACV), gdzie organizował m.in. sekcję polskich pracowników sektorów budowlanego i sprzątającego. Stypendysta programu Global Labour University (GLU) organizowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy. W ramach GLU studiował w Instytucie Ekonomii Uniwersytetu Stanowego w Campinas (Brazylia). Współorganizator poznańskiej Letniej Szkoły Ekonomii Heterodoksyjnej i założyciel Wydawnictwa Ekonomicznego Heterodox. Od 2018 roku zaangażowany w międzynarodowy ruch na rzecz pluralizmu w naukach ekonomicznych Rethinking Economics. 

Tezy do dyskusji:
Według Michała Kaleckiego bezrobocie nie jest przymusem ekonomicznym, ale wyborem politycznym – narzędziem kapitału do dyscyplinowania świata pracy. Według niego utrzymanie pełnego zatrudnienia w długim okresie w warunkach kapitalistycznych stosunków produkcji nie jest możliwe. Z kolei ekonomia głównego nurtu postrzega pewien poziom bezrobocia jako konieczność w celu utrzymania wartości pieniądza. Neoczartalizm / Nowoczesna Teoria Monetarna (MMT) stanowi krytykę polityki gospodarczej inspirowanej ekonomiczną ortodoksją, ale i oferuje nowe spojrzenie na problem postawiony przez polskiego ekonomistę.

Lektury rekomendowane:

tekst pawła umińskiego

Paweł Umiński, Alternatywne podejście do pieniądza, 2014


Michał Kalecki , „Polityczne aspekty pełnego zatrudnienia”

Andrzej Leder – doktor habilitowany, profesor w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, psychoterapeuta. Wydał rozprawę filozoficzną: „Nauka Freuda w epoce ‘Sein und Zeit’", pracę na temat historii Polski: „Prześniona rewolucja, ćwiczenie z logiki historycznej”, rozprawy dotyczące idei filozoficznych w XX-wiecznej Europie: „Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym, i Był kiedyś postmodernizm”, a także, po angielsku: „The Changing Guise of Myths”. Naucza w Szkole Nauk Społecznych IFiS PAN i w Collegium Civitas.

Zamiast tez do dyskusji – pytanie:
Jeśli zgadzamy się z twierdzeniem Marksa, że człowieka uczłowieczyła praca, to kim będziemy, kiedy praca się skończy?

Lektura rekomendowana:
„Czarne mleko pijemy…, czyli o trudzie” z książki „Był kiedyś postmodernizm” (IFiS PAN 2018).

Edwin Bendyk – dziennikarz, publicysta i pisarz. Kierownik Działu naukowego tygodnika „Polityka”, zajmuje się  tematyką cywilizacyjną oraz relacjami między nauką i techniką a polityką, gospodarką, kulturą, życiem społecznym.  Autor wielu książek, w tym „Zatrutej studni” nominowanej do Nagrody Literackiej Nike w 2003 roku. Kurator programu „Miasto przyszłości / Laboratorium Wrocław” podczas Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Członek Polskiego PEN-Clubu. Zastępca redaktora naczelnego magazynu naukowego „Kultura i rozwój”. Prowadzi blog „Antymatrix”.

Tezy do dyskusji:
Kultura ma znaczenie! Rosnąca złożoność rzeczywistości społeczno-gospodarczej powoduje, że coraz trudniej analizować ją w kategoriach przyczynowo-skutkowych. Ba, jest w dużej mierze niemożliwe ze względu na złożoność właśnie, która powoduje że liniowe zależności tracą na znaczeniu, zarówno jeśli chodzi o możliwość oceny skutków pojedynczych wyborów, jak i działań władzy. Dlatego następuje separacja sfery sprawstwa prywatnego od sfery przynależności zbiorowej. W efekcie dochodzić może do pozornie paradoksalnych efektów, jak wybory sił bliskich kulturowo, choć niezgodnych z interesem ekonomicznym. Paradoks jest jednak pozorny – możliwość oddziaływania dowolnej władzy na rzeczywistość gospodarczą i siłę kapitału jest ograniczona. Wybieramy siłę najlepiej artykułującą My konstruowane wokół wspólnych wartości umożliwiających wspólne przeciwstawianie się przeciwnościom „obiektywnej rzeczywistości”.

Co więcej: ze względów demograficznych wkroczyliśmy w Polsce w okres, kiedy praca / bezrobocie przestały być problemem (w większej części kraju) i maleje problem płac. Rynek pracy staje się rynkiem pracownika. To tylko nasila konsekwencje powyższej tezy.

Lektura rekomendowana:
M. Gdula „Nowy autorytaryzm”, Warszawa 2017

Maja Staśko – feministka, krytyczka literacka, publicystka, doktorantka interdyscyplinarnych studiów w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Autorka książki „Gwałt to przecież komplement. Czym jest kultura gwałtu?”.

Tezy do dyskusji:
Mówi się, że praca daje niezależność i wybór. Z pewnością – właścicielom wielkich korporacji i miliarderom. Dla reszty praca jest zaprzeczeniem niezależności i wyboru: przez 8 i więcej godzin jesteśmy zależni od wyborów naszych przełożonych. Po pracy zarobkowej czeka jeszcze więcej pracy – w domu (zwłaszcza na kobiety). Możemy co kilka lat wrzucić kartkę do urny w trakcie wyborów, ale codzienne wybory wielu z nas wyglądają tak: wziąć nadgodziny i mieć na czynsz czy nie brać i nie mieć. I to są wybory polityczne. Od wielu lat w parlamencie nie ma partii, która reprezentowałaby interesy pracowników. Dla pracowników wybory to nie stała i oczywista wartość, lecz ciągła walka. To nieustanne wywieranie nacisku na szefów i polityków: organizowanie się w związkach zawodowych, protesty, strajki. I to jest realna przestrzeń wyborów, nie urna wyborcza.

www.cho.amu.edu.pl

Lektura rekomendowana:

Biuletyn Inicjatywy Pracownic
„Biuletyn Inicjatywy Pracowniczej", nr 50 (najnowszy).

--------------------------------------------------------

Grafika przedstawia niebieskie kontury siedzących rozmawiających z sobą osób. Tło jest błękitne przecinane u góry poprzecznymi szarfami z napisami: „Make the common future possible again” , „ Centrum Humanistyki Otwartej” oraz poniżej wizerunków siedzących osób tytuł cyklu: „ Cykl Debat: Nie hańbi, ale ...o pracy w Polsce XXI wieku.”