ZAMEK Culture Centre

Są to regiony Polski bogate w przymiotniki: odzyskane, poniemieckie, zachodnie, północne, odrzańskie. W ostatnich latach pojawiło się wiele książek – reportaży, esejów, opracowań naukowych – na nowo interpretujących historię i tożsamość tych terenów. Temat zagościł też w serialach i kulturze popularnej. Historie rodzinne i własne doświadczenia przeplatają się tu z wielką historią. Poczucie wyjątkowości i odrębności Polski, która wyrosła po wojnie na gruzach niemieckiego świata, łączy się z wrażeniem niedocenienia w ogólnokrajowym dyskursie publicznym i kulturze pamięci.

Czy „Ziemie Odzyskane” zyskują nową tożsamość i podmiotowość?  Czy Polska „poniemiecka” faktycznie tak bardzo różni się od reszty kraju? Co lekcja historii „Ziem Odzyskanych” może wnieść do polskiej kultury pamięci? Czy młode pokolenie badaczy i twórców faktycznie znajduje nowe tropy, czy też podąża wydeptanymi już ścieżkami? Między innymi na te pytania odpowiemy w pierwszym spotkaniu w cyklu „Zamek Rozmawia”.

KAROLINA ĆWIEK-ROGALSKA – doktorka habilitowana kulturoznawstwa, antropolożka i bohemistka. Pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Laureatka Nagrody Naukowej „Polityki” oraz Narodowego Centrum Nauki. Stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej i Programu Fulbrighta, ma za sobą pobyty naukowe m.in. na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, Uniwersytecie w Cambridge, Imre Kertész Kolleg w Jenie i Uniwersytecie Karola w Pradze. Doktorat napisała o niewielkiej czeskiej gminie na północnym zachodzie Czech, z której Czesi wysiedlili „swoich” Niemców – z badań powstała monografia „Zapamiętane w krajobrazie”. Od 2022 roku kieruje grantem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych: wraz z zespołem śledzi powstawanie nowych kultur na terenach postprzesiedleniowych w Polsce, Czechach i Słowacji. W 2024 opublikowała książkę  „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”, która stanowi  podsumowanie kilkunastu lat jej badań nad pamięcią „Ziem Odzyskanych”.

ROBERT TRABA – profesor nauk społecznych i historyk w Instytucie Studiów Politycznych PAN w Warszawie; zajmuje się pamięcią społeczną i historią kulturową XIX i XX wieku. Z „Ziemiami Odzyskanymi” związany jest podwójnie. Najpierw zostały mu dane, bo przypadkiem urodził się w mazurskim Węgorzewie; potem zadane w wymiarze badań i praktyk kulturowych, głównie w założonej przez siebie i kierowanej przez kilkanaście lat olsztyńskiej „Borussii”. W ten sposób realizuje w działaniu swoje idee fixe, czyli historię stosowaną, która łączy teorię i empirię z aktywnością obywatelską. Autor i redaktor ponad 30 publikacji książkowych. Był współprzewodniczącym Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, która opracowała podręcznik „Europa. Nasza historia” dla polskich i niemieckich uczniów. Kierował projektem, którego efektem było wydanie dziewięciu tomów „Polsko-niemieckie miejsca pamięci” – to praca fundamentalna dla zrozumienia polskiej i niemieckiej historii, współczesności, pamięci. W 2024 roku opublikował w wydawnictwie Austeria zbiór swoich tekstów „Historia (nie) na sprzedaż”.

PIOTR OLEKSY – wykładowca wschodoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, analityk Instytutu Europy Środkowej w Lublinie, kurator cyklu „Spojrzenie na Wschód” w Centrum Kultury ZAMEK (2019-2024). Autor książek „Naddniestrze. Terror tożsamości” (2018), „Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag” (2021), „Odłamki gwiazd. Podróż do latarni morskich” (Dom Literatury w Łodzi, 2024).

------------------------------------------

ZAMEK ROZMAWIA – nowy cykl spotkań w Centrum Kultury ZAMEK – to dyskusje o naszej współczesności. Interesują nas kultura i polityka, zjawiska życia społecznego i historia, która wpływa na teraźniejszość. Do debaty zapraszamy osoby, które swoimi książkami, pracami, badaniami pomagają nam odnaleźć się w komplikującej się rzeczywistości oraz publiczność, którą włączamy do współtworzenia spotkań. 

------------------------------------------  

#opisujemy

Oliwkowe tło grafiki przecinają poziomo zielone linie. W górnej części grafiki znajduje się zdjęcie kobiety w okularach i różowych włosach. Obok zdjęcia podpis dr Karolina Ćwiek-Rogalska. Na środku grafiki napis: zamek rozmawia. Dolną część ilustracji wypełniają podpis prof. Robert Traba i jego zdjęcie. Mężczyzna w okularach i niebieskim swetrze spogląda w kierunku odbiorców i odbiorczyń.