Centrum Kultury Zamek

BIOGRAFIE: PRZEPISYWANIE HISTORII: Sylwia Chwedorczuk („Kowalska. Ta od Dąbrowskiej”), Emilia Padoł („Rodziewicz-ówna. Gorąca dusza”) 

prowadzenie: Agnieszka Gajewska

Los, samostanowienie i katastrofy historyczne, czyli o współczesnej biografistyce. W rozmowie rozwikłamy zagadki związane z wyborami życiowymi Marii Rodziewiczówny i Anny Kowalskiej. W ich biografiach uderza rozbudowane tło historycznych i społecznych zależności, rodzinnego statusu, krachów ekonomicznych i nagłych śmierci bliskich, które w sposób punktowy wyznaczają możliwości ich edukacji, naznaczają późniejsze losy, determinują poglądy polityczne, ale i warunkują poszukiwania własnej drogi, w tym prowadzą je do pracy twórczej.  Przez pryzmat losu dwóch kobiet autorki opowiadają pełną niuansów historię XIX i XX wieku, wraz z historią zmieniających się granic, zsyłek i przesiedleń, przetrwania, ale i złożonych wyborów tożsamościowych. Sposób pisania o płci, seksualności, miłości zmienia się przez ostatnie dziesięciolecia w sposób zasadniczy i ciągły, a to wymagało od obu autorek zdystansowania się od wielu dotychczasowych narracji o ich bohaterkach i nieustannych przymiarek do historycznych i współczesnych kategorii tożsamościowych.   

Sylwia Chwedorczuk ‒ doktor nauk humanistycznych, autorka biografii „Kowalska. Ta od Dąbrowskiej” (2020), finalistka Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” i Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej dla Autorki „Gryfia”, stypendystka Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Obecnie pracuje nad biografią Marii Dąbrowskiej, a także przygotowuje publikację pierwszego tomu korespondencji Kowalska-Dąbrowska (w ramach prac zespołu Instytutu Badań Literackich). Publikowała w „Twórczości” i w „Dialogu”, uwielbia podróże.

Emilia Padoł (ur. 1985) – absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, dziennikarka, autorka wielu rozmów z twórcami polskiej kultury. Finalistka nagrody Grand Press za 2020 rok w kategorii wywiad. Laureatka i wielokrotnie nominowana do Nagrody Dziennikarzy Małopolski – także w kategorii wywiad. Autorka świetnie przyjętej biografii Marii Rodziewiczówny, „Rodziewicz-ówna. Gorąca dusza” (Wydawnictwo Literackie, 2023). Obecnie pracuje nad dwiema kolejnymi książkami biograficznymi. 

Agnieszka Gajewska ‒ pracuje w Instytucie Filologii Polskiej UAM, jest profesorką literaturoznawstwa. Autorka książek „Stanisław Lem. Wypędzony z Wysokiego Zamku. Biografia” (2021), która zdobyła Nagrodę Literacką Gdynia w 2022 r. (w kategorii esej), „Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w prozie Stanisława Lema” (2016) oraz „Hasło: feminizm” (2008). Redaktorka naukowa antologii przekładów „Teorie wywrotowe” oraz współredaktorka (razem z M. Michalskim) „Kultur dziewictwa” (2020). Kieruje Interdyscyplinarnym Centrum Badań Płci Kulturowej i Tożsamości UAM.