Centrum Kultury Zamek

Paneliści: Joanna Krakowska, Beata Siemieniako, Tomasz Markiewka

Prowadzenie: Joanna B. Bednarek, Przemysław Czapliński
spotkanie on-line /do zobaczenia na fb ck zamek i zamek czyta

Druga debata z cyklu „To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii” dotyczyć będzie trójkąta: państwo – demokracja – wirus. Uczestników debaty zapytamy o to, jakim wyzwaniem dla państwa (decyzyjnym, organizacyjnym, ideologicznym) okazała się pandemia i czy państwo wyzwaniu sprostało. W czym zawiodło, w czym okazało się skuteczne? Będziemy rozmawiać także o tym, czy pod wpływem pandemii w organizacji państwa coś uległo zmianie i czy zmiana ta ma charakter trwały. 

W trakcie pandemii przekonaliśmy się, że skuteczne ograniczanie ekspansji wirusa zależy od sprawności instytucji państwa, jasności przepisów i zaufania społecznego. W pierwszej fazie pandemii wysoki poziom zaufania (albo strachu) oraz pragnienie bezpieczeństwa sprzyjały koncepcji państwa zamkniętego – odizolowanego od świata i samowystarczalnego. Jednakże doświadczeń przemawiających za odejściem od tej koncepcji nie brakowało ani wtedy, ani dziś – w wymiarze globalnym i w obszarze lokalnym. Wszyscy pamiętamy, że zamknięcie chińskich fabryk produkujących maseczki spowodowało brak maseczek w Europie. Wszyscy wiemy, że ewentualna produkcja szczepionki będzie wymagała globalnej współpracy na pięciu kontynentach. Z kolei na poziomie lokalnym spontanicznie podejmowane działania pomocowe okazywały się skuteczniejsze od zarządzeń odgórnych. 

Po części dynamika ta jest zrozumiała: druga faza pandemii to pogłębiający się stan niepewności, którym nie da się zarządzać „narodowymi” metodami. Rozwiązań trzeba szukać gdzie indziej. 

Czy należało skorzystać z konstytucjonalnej możliwości i wprowadzić stan wyjątkowy? Czy uchwalane nadzwyczajne ustawy dają konkretne narzędzia do działania czy raczej pogłębiają prawny chaos? Co z prawem obywateli do demonstracji? Czy pandemia stała się okazją dla władzy do osłabienia demokracji? I wreszcie: czy w wyniku mierzenia się z pandemią ma szanse wyłonić się zalążek innego, nowego ustroju (lub przynajmniej: sposobu organizacji państwa)?

A zatem: mocne i słabe strony państwa, relacje między władzą a społeczeństwem, sposoby komunikacji, strategie działania, możliwości prawne – o tych kwestiach, wraz z właściwymi im napięciami i zależnościami, chcemy porozmawiać podczas drugiej debaty.

JOANNA KRAKOWSKA – historyczka współczesnego teatru, eseistka i redaktorka. Profesorka i kierowniczka Zakładu Historii i Teorii Teatru oraz Pracowni Teatru Współczesnego w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Wicenaczelna miesięcznika „Dialog”. Kierowała feministycznym projektem badawczym „HyPaTia. Historia polskiego teatru”. Zajmuje się historią teatru współczesnego, teatrem i dramatem politycznym, performansem queerowym i amerykańską awangardą oraz przemianami społecznymi znajdującymi odbicie w sztuce współczesnej. Wspólnie z Krystyną Duniec opublikowała książki „Soc i sex” (2009) oraz „Soc, sex i historia” (2014). Za monografię „Mikołajska. Teatr i PRL” została nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2012. W 2017 roku za publikację „PRL. Przedstawienia” otrzymała m.in. Nagrodę im. Jerzego Giedroycia. Niebawem w wydawnictwie Karakter ukaże się jej książka „Odmieńcza rewolucja. Performans na cudzej ziemi”.

TOMASZ S. MARKIEWKA – filozof, tłumacz, publicysta. Adiunkt w Katedrze Filozofii Społecznej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zajmuje się teorią interpretacji, a także współczesną filozofią kultury oraz polityki. Teksty publikuje na łamach OKO.press, „Krytyki Politycznej” i „Nowego Obywatela” oraz w czasopismach naukowych. Autor książek: „Literaturoznawczy spór o interpretację. Analiza wybranych dwudziestowiecznych koncepcji teoretycznych” (2016), „Język neoliberalizmu. Filozofia, polityka i media” (2017) oraz „Gniew” (2020). Przełożył na polski między innymi „Społeczeństwo, w którym zwycięzca bierze wszystko” (2017) Roberta H. Franka i Philipa J. Cooka oraz „Autorytet demokracji. Ujęcie filozoficzne” Davida M. Estlunda (wspólnie z Januszem Grygieńciem, 2019).

BEATA SIEMIENIAKO – prawniczka, działaczka społeczna, publicystka. Współzałożycielka i członkini Sekcji Praw Człowieka przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. Współzałożycielka Kancelarii Zaangażowanej Społecznie „Prawo do Prawa”. Laureatka wyróżnienia w konkursie Prawnik Pro Bono. Nominowana do nagrody Superbohaterka 2017 przyznawanej przez tygodnik „Wysokie Obcasy”. Współpracowała m.in. z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, ClientEarth Poland – Prawnicy dla Ziemi, European Documentation Centre w Cardiff oraz Stowarzyszeniem im. prof. Hołdy. Publikowała w Oko.press, „Krytyce Politycznej”, „Kulturze Liberalnej”, „Młodej Palestrze”, „Codzienniku Feministycznym”, „Girls do the Front Zin”. Autorka książki „Reprywatyzując Polskę. Historia wielkiego przekrętu” (2017).

JOANNA B. BEDNAREK – doktorantka w Zakładzie Antropologii Literatury UAM. Laureatka stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Współkuratorka cyklów „Wspólny świat” i „Prognozowanie teraźniejszości”. Współautorka (z Przemysławem Czaplińskim i Dawidem Gostyńskim) książki „Literatura i jej natury” (2017). Współredaktorka tomów zbiorowych – m.in.: „Nowa humanistyka: zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii” (2017), „Interpretacje uwalniające” (2018), „Prognozowanie teraźniejszości” (2018), „Rewolucje i utopie” (2019), „O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce” (2019). Redaktorka CzasuKultury.pl.

PRZEMYSŁAW CZAPLIŃSKI – historyk literatury XX i XXI wieku, eseista, tłumacz, krytyk literacki; współtwórca Zakładu Antropologii Literatury (UAM); członek-korespondent Polskiej Akademii Nauk. Współtwórca Centrum Humanistyki Otwartej. Ostatnio opublikował książki: „Resztki nowoczesności” (2011), „Poruszona mapa” (2016), „Literatura i jej natury” (współautorzy: Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński, 2017). Redaktor i współredaktor tomów zbiorowych – ostatnio: „Nowa humanistyka: zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii” (2017), „Moc truchleje. Wielogłos o polskim katolicyzmie” (2018), „Prognozowanie teraźniejszości” (2018), „O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce” (2019), „Tożsamość po pogromie” (2019), „Znaki katastrofy, spacje ocalenia” (2020). Kurator wielu cyklów dyskusyjnych. Laureat nagród: im. Ludwika Frydego, Fundacji im. Kościelskich, im. Kazimierza Wyki, im. Jana Długosza.

Organizatorzy: Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM, Centrum Humanistyki Otwartej UAM, CK ZAMEK