Centrum Kultury Zamek

 
Goście: Olga Gitkiewicz, prof. Bronisław Sitek, dr Artur Szarecki, Marek Szymaniak
Prowadzenie: prof. Anna Musiała

Dlaczego dziś w Polsce praca kojarzy się raczej z cierpieniem niż z satysfakcją?
Czy to polska specyfika, czy ogólniejszy trend? 
Czy sztuka potrafi wskazać nowe wartości pracy?
Co o pracy mówi współczesna refleksja kulturowa?
Dlaczego chrześcijański Bóg przeklął pracę i jak do problemu pracy podchodzi kościół katolicki?

OLGA GITKIEWICZ – dziennikarka i redaktorka, absolwentka socjologii na Uniwersytecie Wrocławskim, współpracuje z Instytutem Reportażu. Autorka książki „Nie hańbi” o polskim rynku pracy, nominowanej do Nagrody Literackiej Nike 2018, do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki 2017 oraz do Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej. 

tezy do dyskusji:
1. Koncepcja ośmiogodzinnego dnia pracy ma dwieście lat i chyba stała się już tylko koncepcją. Wielu z nas jest w pracy cały czas, choć nie zawsze jest to fizyczna obecność związana z nadgodzinami. Nauczyliśmy się nazywać to ułatwieniem, tak naprawdę jest to obciążenie.  
2. Praca przestała mieć wymiar jakościowy. Sprowadzamy ją do liczb, procentów, statystyk, tabel. Łatwo przy tym zapomnieć, że słupkami w wykresach są konkretni ludzie. Tymczasem ci ludzie mają z pracą jakościowy problem. W każdym zawodzie i w każdym środowisku praca może stać się udręką – nie ma branż ani zawodów, które gwarantowałyby pracę dającą satysfakcję, uczciwą i godną. 
3. Praca i bezrobocie to pojęcia, które wymagają redefinicji. 
lektura rekomendowana:
Teksty Sashy Uhlovej z cyklu o prekarnej pracy, który był publikowany na stronie  Krytyki Politycznej.
https://krytykapolityczna.pl/swiat/ue/reportaz-praca-pralnia-szpital-sasa-uhlova/
A. i B. Strugaccy „Piknik na skraju drogi”
film polecony przez Olgę Gitkiewicz: „Ja, Daniel Blake” 

Bronisław Włodzimierz Sitek  – profesor nauk prawnych, absolwent wydziałów prawa Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie i Uniwersytetu La Spienza w Rzymie. Pracował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; od 2014 r. pracuje na Wydziale Prawa Uniwersytetu Humanistyczno-Społecznego w Warszawie. Jest wielokrotnym stypendystom CNR we Włoszech i DAAD w Niemczech oraz kilku grantów KBN. Badaniami naukowymi związany jest z Uniwersytetem w Monachium, Bari, Castellon, Walencji, Pizie. Organizuje dwa cykle konferencji międzynarodowych, pierwszy dotyczy prawa rzymskiego i komparatystyki prawniczej drugi cykl dotyczy praw człowieka.

tezy do dyskusji:

Imperium Rzymskie było państwem wielokulturowym, gdzie obowiązywała zasada personalnego obowiązywania prawa. Z tej perspektywy trudno jest ustalić jedną koncepcję wartości pracy, która byłaby reprezentatywna dla całego imperium. Dla prawa rzymskiego ważny był podział na ludzi wolnych i niewolników. Według poglądów stereotypowych praca fizyczna była główną dolą niewolników. Niestety pogląd ten jest tylko w części prawdziwy.

lektura rekomendowana:

S. Mrozek „Praca najemna w Cesarstwie późnorzymskim” (Acta Universitatis Wratislaviensis 1263 Antiquitas 16, Wrocław 1992)

ARTUR SZARECKI – doktor kulturoznawstwa współpracujący z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie ukończył także studia z zakresu marketingu i zarządzania. Naukowo zajmuje się tematyką ciała, kapitalizmu i kultury popularnej. Jest autorem książki „Kapitalizm somatyczny. Ciało i władza w kulturze korporacyjnej” (Wydawnictwa Drugie, 2017), w której analizuje wyłanianie się i przemiany reżimów kontroli nad ciałem pracującym w XX wieku. 
tezy do dyskusji:
Współcześnie kultura popularna stanowi zarówno istotne źródło społecznych wyobrażeń na temat pracy, jak i symboliczną przestrzeń negocjacji, w której zjawisko to jest problematyzowane i obdarzane znaczeniem. W jej ramach można więc znaleźć wnikliwe, krytyczne komentarze, skłaniające nas do przemyślenia roli pracy we współczesnym społeczeństwie oraz zachowawcze, ideologiczne przedstawienia, podtrzymujące panujące stosunki władzy. Zarazem materialne wytwory kultury popularnej coraz częściej bezpośrednio ingerują w sposoby organizacji pracy, gdzie mogą być wykorzystywane jako narzędzie kontroli bądź oporu. 
lektura rekomendowana:
Carl Rhodes, Robert Westwood “Critical Representations of Work and Organization in Popular Culture, Routledge” (New York 2007)

MAREK SZYMANIAK – dziennikarz i reporter. Publikował m.in. w Magazynie TVN24, „Dużym Formacie” i „Newsweek Polska”. Jest dwukrotnym finalistą konkursu stypendialnego Fundacji „Herodot” im. Ryszarda Kapuścińskiego oraz dwukrotnym finalistą Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej m.in. za debiutancką książkę „Urobieni. Reportaże o pracy”, która w połowie 2018 roku ukazała się nakładem Wydawnictwa Czarne.
tezy do dyskusji:
1. Blisko 9 na 10 mieszkańców Polski przyznaje się do katolicyzmu. Jednak wiara w wielu przypadkach nie jest wystarczającą motywacją do powstania uczciwego społeczeństwa, gdzie pracodawca nie wyzyskuje pracowników, bo wie, że to grzech. Dlaczego u nas nie wykształciły się takie mechanizmy jak np. w protestantyzmie, gdzie sprawiedliwy podział zysków przez firmę jest bardziej widoczny?
2. Kościół katolicki ma wielkie tradycje prospołeczne i propracownicze. A jednak w Polsce rzadko jest mediatorem, który proponuje korekty i krytykuje niesprawiedliwości na rynku pracy. Zamiast tego częściej bezkrytycznie popiera drapieżny kapitalizm, gdzie zysk staje się ważniejszy od godności człowieka.
lektura rekomendowana:
Andrzej Szahaj  „Kapitalizm drobnego druku” (Instytut Wydawniczy Książka i Prasa)
Marek Szymaniak  „Urobieni. Reportaże o pracy”  https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/urobieni

kuratorzy cyklu: prof. Anna Musiała, prof. Przemysław Czapliński 
organizatorzy: Centrum Humanistyki Otwartej, CK ZAMEK

www.cho.amu.edu.pl

---------------------------------------------

Grafika przedstawia niebieskie kontury siedzących rozmawiających z sobą osób. Tło jest błękitne przecinane u góry poprzecznymi szarfami z napisami: „Make the common future possible again” , „ Centrum Humanistyki Otwartej” oraz poniżej wizerunków siedzących osób tytuł cyklu: „ Cykl Debat: Nie hańbi, ale ...o pracy w Polsce XXI wieku.”