ZAMEK Culture Centre

moderacja: Antonina Tosiek

Nieczęsto się zdarza w Polsce, by humanistyczna książka naukowa wywołała tak duże emocje i by wydawnictwo musiało informować czytelników, że nakład został wyczerpany. Książka „Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego” dr hab. Emilii Kledzik wzbudziła gorące dyskusje, kontrowersje i otworzyła pole do ważnej rozmowy. Została właśnie nominowana do Nagrody im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego (przyznawanej najlepszemu dziełu humanistycznemu wydanemu w Polsce) i Nagrody im. Jerzego Giedroycia (za badania nad dziedzictwem paryskiej „Kultury” lub twórczą kontynuację przesłania Jerzego Giedroycia w dziedzinie nauki).    

Praca Emilii Kledzik stanowi naukowy komentarz do – powstającej przez ponad półwiecze – twórczości Jerzego Ficowskiego na temat ludzi nazywanych Cyganami. Badaczka poddaje tę twórczość krytycznej lekturze, rekonstruuje i dekonstruuje wizję cygańskości, którą autor realizował we wszystkich odsłonach swojej pracy: popularyzatorskiej, literackiej, etnograficznej, historycznej, edytorskiej i translatorskiej. Najdobitniejszą realizacją tej wizji są praktyki, którym poeta poddawał utwory Bronisławy Wajs – Papuszy. Emilia Kledzik dotarła do rękopisów tekstów Papuszy, które dotąd były znane nielicznym. Zaprezentowała oryginały w swojej pracy.

„Autorka w bardzo dobrze udokumentowany sposób pokazuje zarówno silne, jak i słabe strony podejścia Ficowskiego. Niemniej jednak jest to akt wymagający odwagi, zwłaszcza w Polsce, gdzie rola autorytetu w humanistyce i naukach społecznych ciągle jest bardzo silna, a krytyczne podejście do ustalonych hierarchii traktowane jest jako przykład społecznego niedostosowania" – napisał w recenzji jej książki prof. Sławomir Kapralski.

O tym, co znalazła w rękopisach Papuszy i jak odczytuje cyganologiczną twórczość Jerzego Ficowskiego, badaczka opowie na spotkaniu w Zamku. Porozmawiamy także o tym, jakie jest miejsce pisarzy mniejszościowych w historii literatury polskiej i w literaturze światowej. Czy i jak ich tłumaczyć? Czym są badania archiwalne w historii literatury? A także – jak sobie radzić z „silnymi narracjami”, jaka wartość wynika z ich równoważenia, weryfikacji?

EMILIA KLEDZIK – dr hab., adiunkt w Pracowni Komparatystyki Literackiej i Kulturowej na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Redaktorka naczelna czasopisma komparatystycznego „Porównania”. Jej książka „Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego” ukazała się pod koniec 2023 r.  w Wydawnictwie „Poznańskie Studia Polonistyczne”.

ANTONINA TOSIEK – krytyczka literacka i teatralna, badaczka XX-wiecznej diarystyki ludowej. Doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk o Języku i Literaturze UAM. Autorka książek poetyckich „storytelling” (Biuro Literackie 2021; nominowana do Nagrody Poetyckiej Silesius) i „żertwy” (Biuro Literackie, 2024).