Centrum Kultury Zamek

Cykl spotkań pt. Aleja Praw Kobiet został zainicjowany w 2022 roku. Jego ideą było upamiętnienie kolejnej rocznicy uzyskania przez kobiety praw wyborczych oraz wpisanie się w program wydarzeń związanych z nazwaniem jednej z poznańskich ulic Aleją Praw Kobiet. Wywalczone w 1918 roku prawa miały już wtedy szersze znaczenie: dotyczyły nie tylko udziału w wyborach, ale  także umożliwienia dostępu do nauki, do pracy, do samostanowienia i decydowania o sobie w sprawach światopoglądowych, do uczestniczenia w pełni w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym czy wreszcie – prawa do mówienia własnym głosem.

„Same o sobie” to rozmowa-spotkanie dwóch książek i dwóch autorek. Monika Glosowitz w tomie „Opowieści kobiet z rodzin górniczych” oddaje głos osobom, które przez dekady pozostawały na marginesie oficjalnej historii górnictwa. Autorki – kobiety związane z rodzinami górniczymi – samodzielnie formułują swoje wspomnienia, wybierają własny język i styl opowieści, świadomie zaznaczając to, co dla nich najistotniejsze. Publikacja, stanowiąca ważny kontrapunkt dla dominującej, męskiej narracji jest też aktem przywracania pamięci i godności, to wyrazisty, świadomy gest wobec systemowego wymazywania kobiecego wkładu w historię Śląska i jego górniczego dziedzictwa.

Antonina Tosiek w „Przepraszam za brzydkie pismo” oddaje głos mieszkającym na wsi kobietom, które przez niemal cały XX wiek pisały – wysyłane na konkursy – pamiętniki. Dla wielu bohaterek tej książki spisywanie wspomnień było aktem uznania, że ich historia zasługuje na uwagę. Po raz pierwszy miały okazję przyjrzeć się osobistym doświadczeniom i nadać im znaczenie wykraczające poza sferę prywatną. Opowiadały własnymi słowami o przemocy, biedzie czy wstydzie i w ten sposób sprzeciwiały się dominującym normom społecznym i kulturowym. Antonina Tosiek sięgnęła po setki oryginalnych rękopisów i maszynopisów nadesłanych na konkursy, a także po dane statystyczne i opracowania naukowe. Łącząc wnikliwą analizę z wrażliwością, stworzyła obraz przemian polskiej wsi w XX wieku. Obraz realistyczny i głęboko poruszający.

MONIKA GLOSOWITZ – doktorka literaturoznawstwa, adiunktka w Uniwersytecie Śląskim. Absolwentka uniwersytetów w Oviedo, Grenadzie i Utrechcie. Kieruje projektem „Pamiętniki kobiet z rodzin górniczych”, prowadzi też Archiwum Pamięci Rybniczanek i Rybniczan, a także redaguje serię naukową „Krytyczne studia nad narracjami kobiet z regionów przemysłowych” w Wydawnictwie Uniwersytetu Śląskiego oraz poetycką „Wszędzie na ziemi jest równonoc” w wydawnictwie Katalog Press. W 2019 roku opublikowała „Maszynerie afektywne. Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet” (Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk), za które w 2020 roku otrzymała Poznańską Nagrodę Literacką – Stypendium im. Stanisława Barańczaka. Do 2024 roku jurorka Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. W latach 2018–2020 przewodnicząca Rybnickiej Rady Kobiet. Mieszka w Kamieniu, ma dwóch synów.

ANTONINA TOSIEK (ur. 1996) – badaczka dwudziestowiecznej diarystyki ludowej, poetka i krytyczka. Doktorantka ostatniego roku Szkoły Doktorskiej Nauk o Języku i Literaturze UAM. Laureatka Studenckiego Nobla w kategorii literatura i dziennikarstwo. Członkini redakcji naukowej kwartalnika „Czas Kultury”. Autorka książki „Przepraszam za brzydkie pismo” oraz tomów poetyckich „storytelling” i „żertwy”. Laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej, Nagrody im. Adama Włodka oraz Nagrody Literackiej m.st. Warszawy.

Na granatowym tle dwie okładki książek. W lewym górnym roku książka pod redakcją Moniki Glosowitz o tytule „Opowieści kobiet z rodzin górniczych”. 

Po prawej stronie w dolnej części grafiki okładka książki Antoniny Tosiek, pt. „Przepraszam za brzydkie pismo”. 

W lewym dolnym roku w białej ramce napis aleja Praw Kobiet.