Centrum Kultury Zamek

„(…) Miejskie ekosystemy nie są miejscami pokojowej koegzystencji, ale raczej rywalizacji, zaś rośliny jako istotne przejawy tego, co żywe, nieustannie wymykają się ludzkiej próbie ich okiełznania, uczynienia produktywnym, zaprzęgnięcia do świadczenia różnorodnych usług” – pisze Marek Krajewski w eseju „Rośliny/Miasto. O tożsamości życia” opublikowanym w projekcie książkowym „ZOEpolis” (Fundacja Bęc Zmiana). Miasto tylko pozornie jest tworem podporządkowanym człowiekowi. To homo sapiens ustala tu reguły, to prawda, ale czy rośliny nie wymykają się im dzień w dzień, z sekundy na sekundę? Spontaniczny wzrost roślin nie zachodzi tylko na miejskich nieużytkach. Właściwie nie istnieje inny wzrost niż spontaniczny, a „wyjątkowe są te biotopy, które człowiekowi udaje się w pełni podporządkować swojej woli, określać formę i kształt tego, co żywe.” 

Kto zatem tworzy miasto? Otwierając szeroko oczy, próbujemy uchwycić złożoność pozornie tylko ludzkiego ekosystemu. Można go opisywać językiem nauki, a można sięgnąć po język botanicznie zagadkowy, wpuszczający nas bocznymi drzwiami w świat roślin. Urszula Zajączkowska zagląda w zielone tkanki przez mikroskop, ale jednocześnie wie, że pokrzywa, apofit, azotolubny towarzysz człowieka ma tu, w mieście swoje sprawy. Spojrzenie badaczki i poetki pozwala pozbyć się perspektywy antropocentrycznej. 

Po lekturze „Minimum” (Wydawnictwo Warstwy) i „Patyków, badyli” (Wydawnictwo Marginesy) doświadczamy swego rodzaju slow motion. Spod chodników, ze schodów, ze szczelin i tam, gdzie choć gram ziemi – kiełkują chwasty, zielone, rośliny. Nie oglądając się na nas, rozsadzają linie proste, według których człowiek porządkuje przestrzeń, nie baczą na kamery i tablice zakazu.

Do rozmowy o subnaturze, o tym, kim są rośliny, które do życia wybrały ludzkie towarzystwo, o przestrzeni miasta rozsadzanej przez spontaniczny wzrost zaprosiliśmy socjologa Marka Krajewskiego oraz botaniczkę i poetkę – Urszulę Zajączkowską. Spotkanie poprowadzi wnikliwa czytelniczka, badaczka literatury Anita Jarzyna.

Spotkanie będzie również transmitowane na Facebooku CK ZAMEK i Zamek Czyta

_______

Na fotografii trzy książki tej samej autorki – Urszuli Zajączkowskiej (dwie białe, jedna czarna). Książki leżą na dużych, szarych nakrapianych kamieniach, spomiędzy których wyrasta niewielka roślina.