Centrum Kultury Zamek

W trzeciej debacie z cyklu „Prognozowanie teraźniejszości” udział wezmą Magdalena Środa (UW) oraz Krzysztof Podemski (UAM).

Punktem wyjścia rozmowy będą wystąpienia gości:

_ Magdalena Środa, Obcy u naszych bram, czyli humanizm w potrzasku
Główna teza: Nasza demokracja zbudowana na chrześcijańskim dziedzictwie i nowożytnym humanizmie sypie się w obliczu Obcego. Ma on różne twarze: bywa Żydem, gejem, kobietą, „gender”, a ostatnio - uchodźcą, który przybywa do nas z daleka i niszczy... Niszczy nasze złudzenia o uniwersalności europejskiej kultury, o wyższości naszej demokracji, o powszechności takich wartości, jak gościnność, miłość bliźniego, tolerancja, uznanie. Obcy obnaża kruchość i przygodność naszego świata oddanego dziś na żer tych, którzy chcą nas przed nim bronić.

_ Krzysztof Podemski, Wojna elit symbolicznych: „rzecznicy narodu” kontra „światli obywatele”
Główna teza: Mamy dziś do czynienia z konfliktem między dwiema elitami symbolicznymi – „rzecznikami narodu” i „światłymi obywatelami”. Rosnące nierówności społeczne, demokratyzacja tworzenia wiedzy w dobie internetu i mediów społecznościowych, kryzys demokracji, kryzys edukacji, kryzys lewicy, kryzys zaufania do instytucji (państwo, prawo, nauka itp.) itp. sprzyjają wypieraniu narracji „światłego obywatela” przez narrację „rzecznika narodu” nie tylko w Europie Środkowej, ale także w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Język obu tych narracji jest zasadniczo nieprzekładalny, ponieważ „rzecznicy narodu” odwołują się raczej do retoryki strachu, a „światli obywatele” - do retoryki wstydu i winy.

___
Magdalena Środa – filozofka, etyczka, feministka, publicystka. Pracuje w Zakładzie Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, zajmuje się historią idei etycznych, etyka stosowaną, filozofia polityczną i problematyką kobiecą. Jest autorką wielu publikacji z zakresu filozofii politycznej i moralnej, m.in: „Idee, normy i wartości moralne” (1994), „Kobiety i władza” (2009), „Etyka dla myślących” (2010), „Mała książeczka o tolerancji” (2010). Była członkinią Europejskiego Centrum Monitoringu Rasizmu i Ksenofobii w Wiedniu; jest członkinią Europejskiego Instytutu Równości Gender w Wilnie, Komitetu Etyki Polskiej Akademii Nauk. Współzałożycielka i członkini rady Fundacji na rzecz Myślenia im. Barbary Skargi. W rządzie M. Belki pełniła funkcję Pełnomocnika Rządu ds. Równego statusu Kobiet i Mężczyzn.

___
Krzysztof Podemski – socjolog, publicysta, pracuje w Instytucie Socjologii UAM. Zajmuje się socjologią podróży i turystyki, analizą dyskursu publicznego, nierównościami społecznymi, kontaktami międzykulturowymi, badaniami społeczności poznańskiej. Autor wielu publikacji, m.in. „Socjologii podróży” (2004) i „Obrazów i wizji społeczeństwa polskiego w prasie krajowej w 1981 roku” (2008), redaktor m.in. „Sporu o społeczne znaczenie społecznych nierówności” (Poznań 2009), „Społeczeństwa 13 krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Projekt Eurequal” (2011). Członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, do 2010 roku członek Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku oraz ESOMAR (European Society for Market and Opinion Research). Członek Kolegium Redakcyjnego kwartalnika „Kronika Miasta Poznania”.


Prognozowanie Teraźniejszości. Debaty 
Przybliżony opis aktualnej sytuacji przedstawia się mniej więcej tak: nowoczesność wchodzi w fazę przesilenia, pozbywając się resztek oświecenia. Dotyczy to nie tylko Polski, jako że cała Europa Środkowa wraca do państw narodowych, uznając je za wcielenie idei suwerenności. Społeczeństwa stawiają bezpieczeństwo przed wolnością, a jedność ponad wielością, co wywołuje kryzys pluralizmu i idei solidarności. Wszystko, co znaliśmy do tej pory – demokracja, neoliberalna gospodarka, miejsce Polski w Europie i w Unii Europejskiej, relacja między Europą i USA – ulega zmianie.
Kiedy pomysły na rzeczywistość odklejają się od rzeczywistości, nie da się już diagnozować dnia dzisiejszego. Można go natomiast – z rosnącym ryzykiem – prognozować. Teraźniejszość wymyka nam się bowiem z rąk: nie pasuje do wcześniejszych założeń, staje się niepojmowalna, nie odpowiada na pytania, znika. Norwidowskie „Jutro to dziś, tylko cokolwiek dalej”, przybiera postać: „Dziś to jutro, tylko cokolwiek szybciej”.
W tej sytuacji postanowiliśmy zapytać wybitnych humanistów, czy jest możliwe inne myślenie – inne na tyle, by przynajmniej zrozumieć, dlaczego nie rozumiemy. Choć lepiej: aby zrozumieć, skąd dzisiejsza sytuacja się wzięła, na czym polega jej specyfika i ku czemu wydarzenia zmierzają.

Cykl „Prognozowanie teraźniejszości” składać się będzie z pięciu spotkań. Podczas każdego z nich dwoje badaczy zaproponuje swoje rozumienie aktualnych procesów, a powstały dzięki temu kontrapunkt stanie się punktem wyjścia do wspólnej dyskusji.


Organizator: Zakład Antropologii Literatury IFP UAM
Kuratorzy cyklu: Przemysław Czapliński, Joanna Bednarek