Centrum Kultury Zamek

Moderacja: Dominika Pyłczewska
Zgłoszenia udziału w spotkaniu: j.przygonska@ckzamek.pl lub telefonicznie: 61 64 65 290

„Jestem synem ziemi i nie mam ojców” – mówi główny bohater powieści, który miał trzech ojców i trzy imiona. Po przeprowadzce do Nowego Jorku Adam Dannun zmyśla swoją tożsamość i podaje się za dziecko polskiego Żyda cudem ocalałego z warszawskiego getta. W rzeczywistości jest ocaleńcem z innego getta, utworzonego w 1948 roku przez izraelskie wojsko w palestyńskim mieście Lidda. Nieoczekiwane spotkanie z dawnym opiekunem odsłania przed nim nowe fakty dotyczące jego pochodzenia i skłania do porzucenia pracy nad alegoryczną książką o średniowiecznym arabskim poecie Waddahu al-Jamanie, by zająć się „kroniką niespisanej zbrodni” i udokumentować masakrę dokonaną przez izraelskie wojsko na mieszkańcach Liddy, kiedy to „cały naród poprowadzono na rzeź”.

To zaledwie jedna z warstw tej wyrafinowanej formalnie powieści, która w poruszający sposób opowiada o historii pisanej najczęściej przez zwycięzców, o milczeniu narzuconym ofiarom, o oprawcach, którzy sami byli ofiarami, o pamięci, która zaciera to, czego nie sposób znieść, o strupieszałym języku, który kapituluje wobec niewyobrażalnej zbrodni, i o literaturze, która próbuje mówić poprzez ciszę. Jednym z kluczy do książki jest istniejąca w języku arabskim liczba podwójna – w powracającej grze lustrzanych odbić i tańcu cieni kryje się cząstka prawdy na temat dramatycznego splotu doświadczeń dwóch skazanych na siebie narodów. Czytanie tej powieści – fragmentarycznej, nieoczywistej, mylącej tropy – przypomina właśnie proces składania w całość roztrzaskanego lustra. Cały jej sens ujawnia się dopiero po wstawieniu w ramę ostatniego boleśnie raniącego odłamka. (opis wydawcy)

ILJAS CHURI – urodził się 1948 roku, zmarł w 2024. Wybitny pisarz libański, jeden z najważniejszych autorów współcześnie piszących po arabsku. Napisał kilkanaście powieści i sztuk teatralnych, był także krytykiem literackim i eseistą. Laureat wielu nagród, m.in. największej nagrody palestyńskiej za powieść. Tłumaczony na wiele języków, w tym angielski, francuski i hebrajski. W Polsce ukazały się jego dwie powieści: „Jalo” oraz „Dzieci getta. Mam na imię Adam” (nominowana do nagrody Ambasador Nowej Europy 2021).

Opowieści z Bliskiego Wschodu…, czyli właściwie skąd? Jaką mapę widzimy, używając tego określenia? Czy coś (język arabski? islam?) łączy kraje, które zaliczamy do tego regionu? Zdając sobie sprawę, że „Bliski Wschód” to ogromna kategoria zbiorowa, a samo pojęcie jest mocno wplatane w kolonialną historię* – zapraszamy na kolejną literacką wyprawę. Do cyklu – szerokim gestem – włączyliśmy książki napisane przez pisarki i pisarzy z Palestyny, Maroka, Libanu i Omanu. Trzy z nich to tłumaczenia z języka arabskiego autorstwa Hanny Janowskiej, jedną z francuskiego przełożyła Małgorzata Szczurek.

W grudniu (19.12, g. 18), na zakończenie cyklu, zapraszamy na dyskusję o powieści Jokhy Alharti „Ciała niebieskie” (tłum. z języka arabskiego Hanna Jankowska, Wydawnictwo ArtRage).