Centrum Kultury Zamek

Spotkanie o książce „Szklany ogród” Tatiany Ţîbuleac (tłum. Kazimierz Jurczak)

moderacja: Joanna Przygońska

Zgłoszenia udziału w spotkaniu prosimy przesyłać na adres: j.przygonska@ckzamek.pl lub telefonicznie: 61 64 65 290.

Zamkowy Klub Książki w październiku obiera nowy kierunek: Rumunia. „Półki w księgarniach nie kłamią: trwa nieustająca ofensywa rumuńska” – pisał na łamach „Dwutygodnika” Jakub Kornhauser. Mimo jednak nowych tłumaczeń literatury rumuńskiej, a także publikacji książek reporterskich / esejów / przewodników o Rumunii autorstwa polskich pisarzy i pisarek, wciąż – takie mamy wrażenie – mało wiemy o tym kraju, jego historii i kulturze „Polacy albo bezkrytycznie podziwiają Rumunię, głównie za jej przyrodę, albo się jej obawiają. O tym, by ten kraj zrozumieć, raczej nie myślimy” – czytamy w opisie książki Bogumiła Lufta „Rumun goni za happy endem” (w Czarnym ukazało się właśnie trzecie wydanie tej książki).

Lucian Boia, wybitny rumuński historyk, autor dzieła „Dlaczego Rumunia jest inna?” w wywiadzie dla herito.pl tak odpowiadał na pytanie zawarte w tytule książki: „Rumunia nie jest krajem ani bałkańskim, ani właściwie środkowoeuropejskim, ani wschodnioeuropejskim. Zarazem jednak jest równocześnie bałkańska, środkowoeuropejska i wschodnioeuropejska! Od czasów starożytnych pozostaje też przestrzenią pograniczną, czy to w odniesieniu do Bizancjum, czy w stosunku do krajów łacińskiej Europy. Lokuje się na skraju wielkich sfer cywilizacyjnych i układów geopolitycznych. I ta sytuacja nie zmienia się w epokach nowożytnej i nowoczesnej, kiedy rozwijają się wielkie imperia.
Pogranicze oznacza przestrzeń poniekąd izolowaną, a jednocześnie bardzo otwartą. Kontrast izolacja--otwarcie jest moim zdaniem cechą Rumunii – przestrzeni bardziej odizolowanej niż inne, a zarazem bardziej niż inne – otwartej”.

A zatem – w drogę. Naszą literacką podróż zaczynamy od powieści Tatiany Ţîbuleac „Szklany ogród” (Noir Sur Blanc i Książkowe Klimaty, 2023).
 

„Czy imię Łastoczka (po ros. Jaskółka) nadane głównej bohaterce przez jej nową mamę przyniesie dziewczynce wykupionej z wiejskiego sierocińca spodziewaną odmianę losu? Czy spełnią się jej marzenia? Czy wreszcie będzie mogła komuś zaufać? To właśnie z perspektywy nastolatki pełnej ostrożnej nadziei poznajemy Mołdawię w okresie schyłku imperium sowieckiego i w początkowych latach transformacji postkomunistycznej, we wszystkich krajach bloku wschodniego stojącej pod znakiem chaosu, niepewności, strachu oraz niespełnionych oczekiwań, szczególnie widocznych w przypadku młodej − i dla wielu nieoczywistej − państwowości mołdawskiej miotającej się pomiędzy nostalgią za czasami Związku Radzieckiego, a podszytym nieufnością ciążeniem ku Rumunii i pełnymi wahań aspiracjami niepodległościowymi. Ten dramatycznie skomplikowany węzeł relacji i współzależności znajduje odzwierciedlenie w wątku rywalizacji między żywiołami języków rumuńsko-mołdawskiego uznawanego za plebejską mowę, i rosyjskiego, którym posługuje się miejska elita. Pierwszego z nich bohaterka nauczyła się w domu dziecka, a drugi ma się stać jej przepustką do lepszego życia. Dzięki tak skonstruowanej narracji zostajemy wciągnięci w pełną emocji, uczuć i przeżyć opowieść o dojrzewaniu w trudnych czasach transformacji ustrojowej. A wyrafinowana forma literacka, w której zaciera się granica między poezją a prozą, sprawia, że nie możemy pozostać obojętni wobec tej historii”. [opis wydawcy]


TATIANA ŢÎBULEAC (ur. 1978 roku w Kiszyniowie) − mołdawsko-rumuńska pisarka i dziennikarka. Pracowała jako reporterka, redaktorka i prezenterka w PRO TV Chișinău. Zaangażowana w działalność UNICEF-u. Od 2008 roku mieszka w Paryżu. Zadebiutowała w 2014 roku zbiorem opowiadań „Fabule Moderne” („Opowieści współczesne”). W 2017 roku ukazała się jej pierwsza powieść „Lato, gdy mama miała zielone oczy”, za którą otrzymała nagrodę Związku Pisarzy Mołdawskich, nagrodę rumuńskiego magazynu literackiego „Observator Cultural” oraz Nagrodę Licealistów przyznawaną na Międzynarodowym Festiwalu Literatury i Tłumaczeń FILIT w Jassach. Jej druga powieść, „Grădina de sticlă” („Szklany ogród”) została w 2019 roku wyróżniona Europejską Nagrodą Literacką.

------------------------------------------------------------
Okładka książki Tatiany Ţîbuleac „Szklany ogród”. Wypełnia ją fotografia przedstawiająca kwiat o rozchylonych płatkach. Połowa zdjęcia jest wielobarwna, druga część czarno-biała. U góry nazwisko autorki, na dole okładki – tytuł książki i nazwy wydawnictw: Noir Sur Blanc i Książkowe Klimaty.