Tryumf koloru. Arcydzieła grafiki francuskiej z przełomu XIX i XX wieku \z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie
10.09–11.12.2022
Sala Wystaw oraz przestrzenie historyczne: Pokój Brzozowy, Orzechowy, Marmurowy,
Hol Kolumnowy i Cesarski
Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu
bilety: 25 zł
(n), 20 zł (u) i 15 zł (grupowe)
kuratorka wystawy: Krystyna Kulig-Janarek | Muzeum
Narodowe w Krakowie
tekst kuratorski
Українська версія
bilety
Pierre Bonnard, Lucien Pissarro,
Auguste Renoir, Henri de Toulouse-Lautrec, Paul Signac, Alfons Mucha. Co ich
łączy? Dzieła między innymi tych wielkich twórców z fin de siècle, które stanowią podwaliny sztuki współczesnej, zobaczymy
w Centrum Kultury ZAMEK już od września.
Jesień upłynie nam w atmosferze
poszukiwań koloru i zagłębiania się w jego istotę. W przestrzeniach Zamku pokażemy
ponad 100 prac graficznych
wykonanych przez najwybitniejszych francuskich artystów z przełomu XIX i XX
wieku, takich jak: Pierre Bonnard, Jules Chéret, Maurice Denis, Eugène Grasset,
Henri Gabriel Ibels, Auguste Lepère, Lucien Pissarro, Pierre Puvis de Chavannes, Paul-Élie Ranson, Henri
Rivière, Auguste Renoir, Paul Signac, Henri de Toulouse-Lautrec, Édouard
Vuillard, Jacques Villon czy długo z Francją związanych: Georges de Feure,
Alfons Mucha, Félicien Rops i Alfred Sisley.
Zbiór
arcydzieł grafiki francuskiej, przechowywany na co dzień w Muzeum Narodowym w
Krakowie, w większości pochodzący z kolekcji Feliksa Jasieńskiego (znakomitego kolekcjonera, darczyńcy i mecenasa sztuki), pozwoli
prześledzić ewolucję zastosowania koloru w grafice, w której dotąd obowiązywał
prymat czerni i bieli. Koniec wieku XIX we Francji przyniósł gwałtowny rozwój
tej gałęzi sztuki, która często służebna wobec reporterskiego obowiązku czy
reklamowego apetytu, zyskała nowy wymiar i charakter. Nastąpił przełom – nie
tylko kalendarzowy – który przyniósł sławę peintres graveurs (malarzom-grafikom)
i nobilitację grafice jako dziedzinie sztuki.
Kolekcję dzieł prezentowanych w Zamku uzupełnią m.in. plakaty z dawnych zbiorów
krakowskiego Muzeum
Techniczno-Przemysłowego.
Wystawie towarzyszyć będzie bogaty program edukacyjny, na który złożą się
specjalnie przygotowane lekcje,
spotkania, wykłady i warsztaty.
Program zbudowany jest wokół zagadnienia koloru, jego istoty, natury,
właściwości, struktury, historii, zastosowań. W trakcie wydarzeń będziemy się
skupiać zarówno na kolorze w kontekście grafik, jak i kolorów, które można
dostrzec w Zamku. Podczas wykładów słuchacze i słuchaczki dowiedzą się więcej o
kolorze jako zjawisku występującym w przyrodzie, zgłębią tajniki pigmentów i ich wykorzystania w grafice przemysłowej. Ponadto poznają sposoby użytkowania koloru w kulturze
masowej a także znaczenie poszczególnych
barw w rozmaitych tradycjach świata.
Spotkania w formie wykładu będą poświęcone kilku wybranym przykładom – grafikom
eksponowanym na wystawie. To znakomita okazja, by nie tylko poszerzyć swoją
wiedzę, ale i poćwiczyć oko – tak, by nie tylko patrzeć, ale też widzieć. Będziemy sobie
odpowiadać na pytanie „jak to jest zrobione”, eksplorować kwestię formy.
Cykl warsztatów umożliwi osobom dorosłym i dzieciom wypróbowanie swoich
umiejętności praktycznych, nauczymy się procesu tworzenia i przenoszenia grafik
na różne materiały. Natomiast lekcje skierowane do młodzieży szkolnej przybliżą
świat kolorów, ich nazewnictwa i zastosowania.
Wystawę będzie można zwiedzać z audioprzewodnikiem.
Taka forma poznawania ekspozycji cieszyła się ogromną popularnością w trakcie
wystawy „Antoni Gaudí”. Specjalnie nagrana ścieżka dźwiękowa przeprowadzi
zwiedzających przez barwny świat arcydzieł grafiki francuskiej.
___
Przedprzewodnik do wystawy
Dla wszystkich, którzy lubią wiedzieć, czego się spodziewać w nowym miejscu opracowałyśmy przedprzewodnik po wystawie „Tryumf koloru. Arcydzieła grafiki francuskiej z przełomu XIX i XX wieku z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie”. Przedprzewodnik powstał głównie z myślą o osobach w spektrum autyzmu, ale może okazać się pomocny dla wielu odwiedzających Centrum Kultury ZAMEK. Pokazuje on najważniejsze miejsca wystawy i pomaga krok po kroku dostać się do poszczególnych sal i przestrzeni, w których pokazywane są grafiki.
Materiały w wersji łatwej do czytania i rozumienia (ETR)
Warsztaty
Druk z kamienia litograficznego – warsztaty z litografii
23.09, 7.10, 21.10, 4.11, 18.11 g. 17.30 | Pracownia Rakla (Sala 22)
prowadzenie:
Kornel Ofierski
maksymalna liczba osób:
5
czas trwania
pokazu: ok. 3,5 h
Przed wami intensywny wykład o
tym, czym jest druk z kamienia litograficznego połączony ze wspólnym
wydrukowaniem grafiki z wykorzystaniem kolorowego gradientu. Dowiecie się,
co sprawia, że kamień staje się matrycą, a także jak sprawić by zatrzymał i
skutecznie powielał najdelikatniejsze gesty artysty. Wyjaśnimy, czy kamień
litograficzny może być kapryśny, jaki papier służy mu najlepiej, ile kopii
można za jego pomocą wydrukować oraz jaki charakter prac można uzyskać. Oprócz
tego omówimy zasady działania poszczególnych elementów prasy drukarskiej,
przyjrzymy się różnego rodzaju farbom oraz chemii niezbędnej dla całego
procesu.
Walka o kolor! – warsztaty z sitodruku
2.10, 16.10, 13.11,
20.11, 27.11, 11.12 g. 17| Pracownia Grafiki (Sala 248)
prowadzenie:
Grzegorz Myćka
maksymalna liczba
osób: 15
czas trwania: 60’
Czerwony, żółty, niebieski.
Czy da się stworzyć grafikę przy pomocy tylko tych trzech barw, która będzie
zawierać wszystkie kolory tęczy? Jakie przeciwności trzeba pokonać, żeby
sprostać takiemu zadaniu? Czy jest to w ogóle możliwe? Nie będzie to łatwe
starcie!
Funkcja koloru w grafice warsztatowej i użytkowej w kontekście prac prezentowanych na wystawie "Tryumf koloru" - warsztat plastyczny dla dorosłych
8.10 g. 16 | Sala Prób
prowadzenie:
Anna Kozłowska-Agacińska
czas trwania: 3h
Ćwiczenie
projektowe z zakresu grafiki użytkowej (stosowanej) – projekt
plakatu,
ilustracji lub logo, z wykorzystaniem koloru, jako elementu
budującego
dominantę kompozycji. Warsztat poprzedzony wspólnym zwiedzaniem
wystawy i
wprowadzeniem w rodzaje technik graficznych i podstawowych zasad
projektowania
grafiki stosowanej.
SZTUKA W CIEMNO. „Kolorowanki” – warsztaty sensualne na wystawie "Tryumf koloru"
17.10 g. 17-18.30 |
zbiórka przed Salą Wystaw
prowadzenie: Bartek Lis i Magdalena
Skowrońska
bezpłatne
wejściówki do odbioru w kasie od 05.10 (liczba miejsc ograniczona)
Patrząc
można wiele rzeczy nie zobaczyć. Przeoczyć, zignorować, przegapić.
A gdyby tak
zasłonić oczy i wyobrazić sobie kolory? Nie tylko o nich pomyśleć, ale
i poczuć
(tak dosłownie – własnymi kubkami smakowymi lub opuszkami palców).
Zapraszamy
do niecodziennego eksperymentu. Będziemy doświadczać sztuki
impresjonistów i impresjonistek, tak jak to się robić powinno.
W zmysłowej i sensualnej
ciekawości. Dokąd to nas zaprowadzi?
Zapraszamy do udziału również osoby z
niepełnosprawnościami wzroku (oferujemy asystę w dotarciu z bliskiej okolicy –
kontakt: b.lis@ckzamek.pl)
Spotkanie dla osób dorosłych (16+).
Symbolika, estetyka i rola koloru w sztuce i psychologii w różnych społecznościach i kulturach świata – warsztat plastyczny dla dorosłych
5.11. g. 16 | Sala Prób
prowadzenie: Anna
Kozłowska-Agacińska
czas trwania: 3h
Ćwiczenie
kolorystyczne polegające na pokazaniu własnych emocji za pomocą koloru,
wyrażenie i przedstawienie takich pojęć jak smutek – radość, dobro – zło,
miłość – nienawiść itp. W efekcie wspólnych poszukiwań stworzymy swoistą mapę
emocjonalną, powstałą w następstwie wrażeń wyniesionych z wystawy i możliwości
skorzystania z wiedzy o kolorze. Warsztat poprzedzony zwiedzaniem
wystawy „Tryumf koloru” oraz merytorycznym wprowadzeniem w temat warsztatu.
Wykłady
„Żółcie w Arles czyli o postrzeganiu barw”
13.10 g. 18.30
prowadzenie: prof. dr hab. Ryszard Naskręcki
„Tym,
czym kolor jest na obrazie, entuzjazm jest w życiu” – pisał Vincent van
Gogh. Nie tylko w malarstwie, jednej z „wiodących sztuk wizualnych”,
ale także w życiu codziennym każdego z nas barwa ma ogromne znaczenie.
Warto zatem zastanowić się nad odpowiedziami na następujące pytania:
Dlaczego barwa tak silnie wpływa na percepcję otaczającego świata? Czy
ludzie i zwierzęta postrzegają barwy tak samo? Czy barwa, będąca
psychofizyczną cechą percepcji wzrokowej istnieje obiektywnie, czy jest
właściwością oglądanego przedmiotu jak jego kształt czy masa? Jaka jest
natura barw i czy percepcję barw można mierzyć? Jaka jest relacja
pomiędzy tym, co „mentalne” i „fizyczne” w percepcji barw? Dlaczego
kojarzony ze słońcem, energią i radością żółcień, nazywany był przez
van Gogha „piekielnym kolorem”? W jaki sposób upośledzenie percepcji
barw wpływa na nasze postrzeganie świata i na… paletę barw niektórych
malarzy?
„Kolor w papierze”
27.10 g. 18.30
prowadzenie: dr Dariusz Subocz
Spotkanie z elementami warsztatu będzie
poświęcone kolorowi w strukturze papieru i na papierowych podłożach.
Rozpoczniemy od krótkiej historii papieru w Azji i Europie. Przyjrzymy się
stronie technologicznej produkcji papieru. Sprawdzimy, jak różne kolory
zachowują się na podłożach gładkich lub fakturowych. Dowiemy się o sposobach
barwienia papieru i umieszczaniu w nim pigmentów podczas działań
artystycznych i konserwatorskich.
„Kolor na afisz”
17.11 g.
18.30
prowadzenie: prof. UAP dr hab. Mateusz Bieczyński
Wystawa „Tryumf koloru” to
okazja do obejrzenia oryginalnych francuskich grafik, głównie litografii,
powstałych na przełomie XIX i XX wieku. Część z nich to druki informacyjne,
afisze i reklamy.
Podczas wykładu towarzyszącego
wystawie przyjrzymy się im pod kątem funkcji, jako nośnikom treści
komercyjnych, mającym zachęcać do kupowania produktów czy udziału w wydarzeniach.
Zobaczymy, jaka jest rola koloru w skupianiu uwagi odbiorcy i podkreślaniu
atrakcyjności treści. Zastanowimy się także, czy schematy kompozycyjne,
wytworzone w tym szczególnym momencie historycznym, gdy dopiero wykształcało
się pojęcie nowoczesnej reklamy graficznej, są nadal aktualne.
„Między Wschodem a Zachodem – teoria i praktyka stosowania koloru w sztuce Europy i Azji”
1.12 g. 18.30
prowadzenie: dr Dorota Molińska
Realia współczesnego świata przyzwyczaiły nas
do wszechobecności i ogromnego zróżnicowania barw. Oprócz kolorów występujących
w naturze, jesteśmy otoczeni wytworami ludzkimi, które dzięki rozwojowi
technologicznemu bezustannie bombardują nasze oko feerią barw i ich odcieni.
Z perspektywy historii sztuki sytuacja ta jest jednak zgoła nowym zjawiskiem. Analizując dzieła dawnego malarstwa, grafiki oraz rzemiosła artystycznego zaobserwować można jak historia rozwoju technik artystycznych oraz dostępność substancji barwiących (pigmentów) w różnych epokach i kręgach kulturowych determinowały nie tylko wygląd dzieł sztuki, ale także rozumienie ich symbolicznej wymowy. Fenomen ten jest tym bardziej widoczny, gdy porówna się bliską nam tradycję europejską z teorią i praktyką obecną w kręgach kultur Wschodu, np. Japonii lub Indii.
Wykład omawiać będzie ewidentne różnice pomiędzy kolorystyką i znaczeniem przypisywanym poszczególnym barwom w dziedzictwie tych obszarów oraz uwrażliwi słuchaczy na potencjał płynący ze świadomego odbioru dzieł powstałych w wyniku dialogu pomiędzy różnymi tradycjami artystycznymi.
Spotkania
„Kolor lęku – o grafice Edvarda Muncha w kolekcji Feliksa Jasieńskiego”
15.09 g. 18.30 | zbiórka: przed Salą Wystaw
prowadzenie: dr Agata
Miatkowska-Gołdyn
czas trwania: ok. 30’
bilety: 25 zł (n), 20 zł (u) +
bezpłatna wejściówka (dostępna od 5.09)
Spotkanie stanowi okazję do
bliższego przyjrzenia się jednej z gwiazd wystawy – grafice „Wieczór – Lęk”
Edvarda Muncha. Jest ona niezwykle ciekawa zarówno w kontekście zamkowej
wystawy, jak i całokształtu twórczości norweskiego artysty. Zadamy sobie
pytanie o kwestie oryginalności i nowatorstwa prac graficznych Muncha, zarówno
jeśli chodzi o tematykę, jak i kompozycję. Zwrócimy także baczną uwagę na
kolor – jego sens, znaczenie oraz praktyczne aspekty zastosowania.
20.10 g. 18.30 | zbiórka: przed Salą Wystaw
prowadzenie: Magdalena Dworak-Mróz
czas trwania: ok. 30’
bilety: 25 zł (n), 20 zł (u) + bezpłatna wejściówka (dostępna od 10.10)
Dzięki nowinkom technicznym w dziedzinie litografii i swobodniejszym zasadom dystrybucji reklam w końcu XIX wieku plakaty zyskały niebywałą popularność. W centrum tego zjawiska pozostawał Henri de Toulouse-Lautrec, który wyniósł projekty afiszów do kategorii sztuki. Ten ekstrawagancki arystokrata o okaleczonym ciele, przede wszystkim jednak genialny artysta potrafił, z właściwą dla siebie przekorą i nie bez cienia złośliwości, portretować życie nocne „Miasta świateł”. Zapraszamy na spotkanie przy grafice, podczas którego opowiadać będziemy o barwach, dźwiękach i postaciach z tanecznych litografii Toulouse-Lautreca.
„Jak sprzedać rower?”
24.11 g. 18.30 | zbiórka: przed Salą Wystaw
prowadzenie: Maria Fenrych
czas trwania: ok. 30’
bilety: 25 zł (n), 20 zł (u) +
bezpłatna wejściówka (dostępna od 14.11)
Dla szkół
Dla uczennic i uczniów wszystkich szkół podstawowych i średnich przygotowaliśmy dedykowane dla nich lekcje. Poświęcone są one zarówno kulturze czasów Belle Époque, jak i zagadnieniu koloru – nie tylko w sztuce!
Na lekcjach uczniowie poznają słownictwo związane z kolorami i kolorystyką, sposoby oceny użycia barw w dziełach artystycznych, zobaczą efekt odwracania kolorystyki oraz poznają złożoność koloru oraz jego znaczenie dla odczuwania świata.
Wszystko w kontekście grafik impresjonistycznych i postimpresjonistycznych. Nie zabraknie także elementów warsztatowych, w czasie których uczennice i uczniowie będą mogli wykazać się kreatywnością w projektowaniu własnych plakatów w oparciu o wiedzę uzyskaną w czasie lekcji.
W celu zgłoszenia uczestnictwa w zajęciach prosimy o kontakt mailowy lub telefoniczny. Dane kontaktowe znajdą państwo w ulotce dostępnej po naciśnięciu przycisku „Lekcje”.lekcje
Zwiedzanie wystawy z przewodnikiem
Animacje
Tryumf koloru. Arcydzieła grafiki francuskiej z przełomu XIX i XX wieku | Zapowiedź
Autorką animacji jest Marta Baszczuk, Kreska Niebieska (https://www.facebook.com/kreska.niebieska.graphics). Film składa się z serii zanimowanych francuskich grafik, które będą prezentowane na wystawie „Tryumf koloru. Arcydzieła grafiki francuskiej z przełomu XIX i XX wieku z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie”. W pierwszej scenie znajduje się panorama ośnieżonego miasta. Nad budynkami przelatują ptaki. Następnie przenosimy się do domu, w którym siedzi starszy mężczyzna z popielatym zarostem. Za nim kot wbiega do następnego kadru. Dołącza do pozostałych czworonogów, które wpatrują się w dziewczynkę, pijącą mleko. W kolejnej sekwencji kobieta w żółtej sukience przestawia lampę. Opuszcza dłonie i następuje kolejna scena. Tym razem jest to rudowłosa kobieta ochładzająca się czarnym wachlarzem. Film kończy się planszą z logotypami.
Tryumf koloru. Arcydzieła grafiki francuskiej z przełomu XIX i XX wieku | Animacja
Autorką animacji jest Marta Baszczuk, Kreska Niebieska (https://www.facebook.com/kreska.niebieska.graphics). Na animację składają się grafiki, które można oglądać na wystawie „Tryumf koloru”. Linia narracyjna filmu składa się: z dwóch postaci, które wieczorem wpatrują się w uliczną lampę; dziewczyny w pomarańczowej sukience z rudymi włosami, która trzyma rower, na nim dostaje się do kawiarni i dołącza do znajomych; następnie pojawia się kadr z kobietą palącą papierosa. Całość kończy się planszą z logotypami.