Centrum Kultury Zamek

Z BUTA. Studencka Nagroda Literacka

 

Z BUTA. Studencka Nagroda Literacka jest pierwszym takim wydarzeniem w Polsce, które zostało stworzone przez grupę studentów i studentek filologii polskiej z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Nagrodę przyznajemy literaturze zaangażowanej, która porusza problemy aktualne i stanowi ważny głos w dzisiejszej sytuacji społecznej. Organizacja tej nagrody jest dla nas, studentów i studentek, ludzi młodych niezwykle ważna. Obserwując scenę medialną, polityczną i ludzką uważamy, że literatura jest medium przekazu pozwalającym wyrazić sprzeciw, bunt i niezgodę na to, co się dzieje. Jesteśmy zaangażowani, więc doceniamy i nagradzamy zaangażowanie, ponieważ nadszedł czas na zmiany. Kopiemy butem w drzwi aktualnych dyskursów i obwieszczamy, że teraz nasza kolej.

 

 

Laureatka: Monika Drzazgowska

Urodzona na Pomorzu, redaktorka, graficzka, fotografka, absolwentka studiów polonistycznych i dziennikarskich. Szalej to jej pierwsza powieść, której fragment ukazał się w niemieckich piśmie literackim “Sinn und Form”.

 

Szalej Powieść ukazała się w Wydawnictwie Literackim w 2021 roku. Głęboko kobieca historia obejmująca cztery dekady i cztery pokolenia. Zosia urodziła się na kaszubskiej wsi, ale poniekąd jest miastowa. Wyjedzie do miasta, ale poniekąd będzie wiejska. Zofia nie może odnaleźć się w żadnej z kobiecych ról, które narzuca jej matka, tradycja i społeczeństwo. W dwunastu odsłonach Zosia zmienia się w Zofię, a przerażeniu i niechęci towarzyszy głębokie pragnienie.

 

UZASADNIENIE WYBORU

 

Jako komisja Z BUTA. Studenckiej Nagrody Literackiej stanęliśmy przed bardzo trudnym zadaniem. W tym naszym pierwszym żywym doświadczeniu wynoszenia na piedestał tekstu napisanego cudzą ręką poszukiwaliśmy przede wszystkim szczerości i nienachalności. Wartości, które w dyskursie publicznym zostały w pewien sposób utracone. Czuliśmy się zobowiązani, żeby odrzucić wiele świetnych książek, które zamiast opowiadać prawdę o człowieku, decydowały się uczestniczyć w walce o “ostatnie zdanie”.

Zwróciliśmy szczególną uwagę, na historie o najmniejszej tkance społecznej, jaką jest rodzina. Rozważaliśmy konsekwencje uwspólniania odpowiedzialności za mechanizmy przymusu społecznego w wybitnych wierszach Patrycji Sikory. Usiedliśmy na ławeczce pod blokiem, chodziliśmy po kaszubskiej wsi. Każdy niemal autor i autorka na swój własny sposób starał się przestrzec przed niebezpieczeństwem wyuczonej agresji. Jedna z nich jednak pokazała ten zacieśniający się krąg niepokoju w wybitnie obrazowy i sugestywny sposób.

Szalej to opowieść o agresji wiecznie odkładanej na później. Wyrzucanej nagłymi falami i gaszonej okrutnie bezwzględnymi kompromisami życia rodzinnego. Jest to również studium strachu przed ukaraniem i rozczarowaniem. Szalej to w końcu historia pewnego pokolenia obdartego z jednoznacznej przynależności, rozerwanego pomiędzy tym co wypada, a tym czego pragnie. Za ukazanie właśnie tych napięć, wyróżniamy Monikę Drzazgowską, która w naszym mniemaniu nie siląc się na próby wydawania recepty naprawy świata, zareagowała na cierpienie tam, gdzie zwykle odwracamy od niego wzrok.

Pierwszą statuetkę Z BUTA wręczamy Monice Drzazgowskiej za powieść Szalej. Uważamy, że autorka poruszając temat dziedziczności traum i schematów, sprawia, że jej książka jest głosem pokolenia, które jako pierwsze zaczyna głośno o nich mówić, nazywać je i mierzyć się z nimi. Monika Drzazgowska nie potrzebuje mocnych słów, aby oddać emocjonalny ciężar przedstawianych zdarzeń. Obrazy w tym przypadku działają, angażują i zachęcają czytelnika do samodzielnego ich nazwania. Z uwagi na wstęp, zawierający cechy prozy poetyckiej, w Szaleju występuje przemieszanie gatunkowe, ponieważ jeden nie może być wystarczający, aby wyrazić wszystko. Sami bohaterowie są jednocześnie realni, prawdopodobni i gotowi, aby być reprezentantami całego pokolenia. Sensualność opisów widoków, smaków oraz zapachów sprawia, że kaszubska wieś, w której mieszka główna bohaterka, Zosia, staje się naszym domem a jej życie, naszym życiem.

 

 

Prowadzenie: Piotr Marcinków, Julita Semrau
Spotkanie on-line /do zobaczenia na FB CK ZAMEK, Zamek Czyta

-----

Oprawa graficzna wydarzenia - Studencka Nagroda Literacka Z Buta. Na żółtym tle czarny kontur ciężkiego, wojskowego buta, pod nim biało zielona plama-odcisk z napisem: z buta, wyżej data i miejsce czerwoną czcionką.